Gerard van Bortel

Gerard van Bortel Gerard begeleidt statushouders: “Brug slaan tussen leefwereld mensen en systeemwereld overheid”Het vele vrijwilligerswerk dat Gerard van Bortel doet, heeft een duidelijke rode draad: wonen. “Zorgen dat mensen op hun plek zijn en niet in de raderen van het systeem worden vermalen. Dit kun je op allerlei niveaus doen.”Lokaal zet Gerard zich in bij VluchtelingenWerk Nederland als Coach Vestiging en Maatschappelijk Begeleider in het Westland. Tevens is hij voorzitter van de Kerngroep Wonen, Welzijn en Zorg (WWZ) binnen de Adviesraad Sociaal Domein Westland (ASDW). En zorgt hij in de “stoelenploeg” van de Oude Kerk Naaldwijk er ook voor dat iedereen op zijn plekje kan zijn, maar dan tijdens activiteiten die week.   Op landelijk niveau zit hij in het bestuur van de Woonbond en heeft hij een (betaalde) functie als Lid Raad van Toezicht van Woningstichting Het Grootslag in Wervershoof, en Lid Raad van Commissarissen van Woningstichting Rochdale.TetrisDit alles doet hij naast zijn werk als universitair docent aan de Faculteit Bouwkunde van de TU Delft, waar zijn specialiteit ligt bij betaalbaar wonen. “Een vrij flexibele baan voor drie dagen in de week, waardoor ik de ruimte heb om dit alles te doen”, aldus Gerard. “Maar strak plannen is hierbij wel een vereiste. Ik vergelijk het maar met het computerspel Tetris, waarbij je blokjes passend in elkaar laat vallen. Dat is ook een vereiste in mijn volle week.”Zijn functie bij VluchtelingenWerk beslaat twee fases in het leven van de statushouder. Gerard: “Als deze een woning toegewezen krijgt, ga ik als Coach Vestiging mee naar de sleuteloverdracht en het tekenen van het huurcontract. Ook help ik met bijvoorbeeld het aanvragen van een bijstandsuitkering, het regelen van de zorgverzekering en het vinden van een huisarts. Na een paar weken verandert mijn rol in die van Maatschappelijk Begeleider, waarin ik fungeer als vliegende keep bij het oplossen van problemen. Dit kan gaan om het aanvragen van een vrijstelling van gemeentelijke belastingen, tot ernstigere zaken als ruzie in het gezin, burenconflicten en schulden. Ik leg dan een link met instanties, die daarin kunnen helpen. Bijvoorbeeld het Sociaal Kern Team (SKT), Vitis Welzijn en de Belastingdienst. Dit gaat me vrij gemakkelijk af en ik vind het ook leuk. Als ik voor iemand een vrijstelling moet aanvragen of problemen met bijvoorbeeld de huurtoeslag moet oplossen, denk ik dan ook: “Dat varkentje gaan we wel even wassen!”Die rivier overGerard ziet zichzelf hierbij als een bruggenbouwer. “Je hebt te maken met de leefwereld van mensen en de systeemwereld van de overheid. Als vrijwilliger ben ik dagelijks bezig een brug te slaan tussen die twee. Soms is dit heel simpel, als je de weg maar weet, de taal kent en het zelfvertrouwen hebt om bijvoorbeeld een mail te sturen naar de gemeente. Zijn er bijvoorbeeld problemen met een bijstandsuitkering, dan probeer ik met de ambtenaar een oplossing te vinden. Ik ben een soort oliemannetje, een verbinder. Ik geloof ook sterk in het met elkaar in gesprek blijven. Je kunt wel boos worden op een bedrijf of instantie, maar die worden daar meestal niet warm of koud van. Soms moet je aan beide kanten van die brug gaan staan. Je zult toch echt die rivier over moeten om iets te bereiken! Deze ervaringen die ik opdoe in mijn werk voor statushouders, kan ik overigens ook weer op een positieve manier gebruiken in mijn werk voor de ASDW.”   Momenteel zet Gerard zich in voor twaalf gezinnen in het Westland. Dit kunnen man, vrouw en zeven kinderen zijn, maar ook éénpersoonshuishoudens. “Ik begeleid hen voor de periode van een jaar, en draag dit dan over aan Vitis Welzijn. In de praktijk komt het er wel eens op neer dat ik wat langer begeleider blijf, als ik het gevoel heb dat er nog teveel dingen spelen. Dan ga ik dit niet zomaar bij Vitis over de schutting gooien, maar zorg eerst dat de situatie gestabiliseerd is. Pas dan is het tijd voor de zogenaamde “warme overdracht”. Hierbij stopt de vaste begeleiding door VluchtelingenWerk en gaat over naar Vitis, die de cliënt verwijst naar bijvoorbeeld de Formulierenbrigade of het Buurt Informatie Punt. Maar dit betekent niet altijd dat ik dan gerustgesteld ben. Als ik merk dat mensen na de warme overdracht nog vaak een beroep doen op Vitis, dan denk ik: “Oei”…..”Best strengGerard is echter niet de persoon die dit soort dingen mee naar huis neemt. “Ik ben gewoon niet zo bedraad. Ik ben zeker empathisch, maar er niet in die mate door geëmotioneerd dat je niet helder meer kunt communiceren met instanties en bedrijven. Ik ben naar de cliënt toe soms ook best streng. Die spreken vaak beperkt Nederlands en kijken in een gesprek dan hulpzoekend naar een collega-vrijwilliger die hun moedertaal spreekt. Ik zeg dan vaak: “We gaan niet vertalen, jij moet de taal leren!” Dat werkt in mijn ogen toch echt het best om hun zelfredzaamheid te vergroten.”