Hanny verleent palliatieve terminale zorg: “Dankbaar dat ik iets kan betekenen voor ander”
Vrijwilligers in de palliatieve terminale zorg verrichten geen medische handelingen, maar vullen datgene aan wat familieleden en vrienden zelf doen, of vervangen de mantelzorg. Deze zogenaamde VPTZ-vrijwilligers zijn zodoende van onschatbare waarde voor de terminaal zieke en diens naasten. Hanny Tijhof is zo’n vrijwilliger.
Hanny (77) draait diensten in de vestigingen van Hospice Beukenrode in Naaldwijk en ’s-Gravenzande, maar biedt ook zorg aan huis. “In de thuissituatie neemt de vrijwilliger de zorg een tijdje over van de mantelzorger, zodat deze wat tijd voor zichzelf heeft om op adem te komen. We werken in blokken van vier uur door het hele Westland en in het hospice. We maken bijvoorbeeld wandelingetjes, voeren mooie gesprekken, geven hand- en voetmassages en helpen bij de dagroutine in het hospice als douchen, ontbijt maken, en koffie drinken, lunchen en warm eten met elkaar.”
Vertrouwensband
Dit alles gebeurt in een heel ontspannen sfeer, vertelt Hanny. “We hebben het met de mensen bijna nooit over de dood, maar wel over hun levensloop en wat ze allemaal gedaan hebben in hun leven. Zo kan onze aanwezigheid ook een opluchting zijn voor de stervende. Deze vindt het dan fijn dat hij of zij iets vertrouwelijks tegen ons kan zeggen, in plaats van familie zoals een partner daarmee te belasten. Ze zien namelijk maar al te goed hoe zwaar het ook allemaal is voor hun naasten. Het is bijzonder dat mensen zoveel durven te delen wanneer ze een vertrouwensband met je aangaan. Ook als zij zich thuis willen voorbereiden op het naderend afscheid bewandelen wij als vrijwilliger samen met hen dat pad. Wij maken mensen mee op de meest intieme en kwetsbare momenten in hun leven. Dat maakt ons werk heel mooi en bijzonder.
VPTZ Academie
Hanny doet dit mooie werk al 23 jaar. Ze is begonnen in de palliatieve terminale thuiszorg, want destijds was er nog geen hospice in het Westland. Hospice Beukenrode bestaat sinds 2012 in Naaldwijk en sinds 2021 in ’s-Gravenzande. Familie en andere naasten van de gasten zijn er 24 uur per dag welkom en daarnaast kunnen zij russen 7.00 en 23.00 uur een beroep doen op vrijwilligers als Hanny, die zijn opgeleid om de gasten te ondersteunen. Ook is er een logeermogelijkheid. In 2018 is het hospice samen gaan werken met VPTZ Nederland, een landelijke koepel voor organisaties voor vrijwilligers in de palliatieve terminale zorg. In nauw overleg met de familie bieden de vrijwilligers een luisterend oor, verrichten hand- en spandiensten, geven waar nodig hulp bij de verzorging en vervullen de rol van gastheer of -vrouw. Om dit vrijwilligerswerk te mogen uitvoeren moest Hanny eerst de nodige cursussen doen bij de VPTZ Academie. Ze heeft zes certificaten gehaald, onder andere Balans in verlies, Afstemming op de ander, Dichtbij jezelf dichtbij een ander en Zin in je leven.
Veel geleerd
Voordat ze VPTZ-vrijwilliger werd, was Hanny werkzaam in de horeca. Een heel andere wereld zou je zeggen, maar met één belangrijke overeenkomst. “In de horeca praat je ook veel met mensen, en heb je ook mooie gesprekken”, zo zegt ze. Het contact met mensen is dus de rode draad. In de zorg voor terminaal zieken vindt dit contact echter in de laatste levensfase plaats, en kan heftig zijn voor de vrijwilliger. Gelukkig staat deze daar dan niet alleen in. Hanny: “Als je ergens tegenaan loopt kun je dat altijd met een verpleegkundige of coördinator bespreken. Maar een gesprek met een collega-vrijwilliger kan al voldoende zijn. De één heeft meer moeite met bijvoorbeeld het overlijden van een cliënt dan de ander. Ik heb in die 23 jaar best veel geleerd, waardoor je heel veel dingen ziet en er daardoor beter mee om kunt gaan.”
Mooie mensen
Het heeft haar als vrijwilliger in al die jaren prachtige momenten en heel veel dierbare herinneringen gebracht. “Ik ben altijd blij als ik weer mijn dienst mag doen, en ben dankbaar dat ik iets kan betekenen voor een ander. Wij bieden rust, en aandacht voor de cliënt en diens familie en maken er met elkaar nog een mooie en kostbare tijd van.” Hanny benadrukt dat ze dit natuurlijk niet alleen doet. “Ik ben blij met zoveel leuke collega’s. Met de fijne coördinatoren en verpleegkundigen, bestuursleden, tuin- en kookvrijwilligers, klusjesmannen en de boodschappendienst. Kortom: allemaal mooie mensen! En alles met elkaar om het de gasten zo comfortabel mogelijk te maken. Het is heel mooi en dankbaar werk en ik ben blij dat ik hier vrijwilliger mag zijn! Ik ben dan ook van plan om hier nog wel even mee door te gaan, zolang mijn gezondheid dat natuurlijk toelaat. En als ik moet stoppen, dan heb ik toch 23 mooie jaren gehad!”
Je maakt mensen echt blij
Hans zit bij de Formulierenbrigade: “Je maakt mensen echt blij”Een paar jaar geleden werd Hans Zwinkels in winkelcentrum De Tuinen benaderd op een vrijwilligersbeurs van Vitis Welzijn. Of hij al vrijwilligerswerk deed en zo niet, of hij dat wel zou willen? Hans antwoordde dat ze hem maar moesten komen halen als het nodig was. Met als gevolg dat hij inmiddels alweer drie jaar deel uitmaakt van de zogenaamde Formulierenbrigade.Iedere maandagochtend heeft Hans (78) op zijn werkplek in het gebouw van Patijnenburg twee afspraken staan met mensen, die zich betaalde hulp bij het invullen van hun formulieren niet kunnen permitteren. “Mensen die in de bijstand gaan of zitten, aanvragen voor bijvoorbeeld de Voedselbank of huurtoeslag, het is een breed pakket wat ik aan mijn tafel krijg”, aldus Hans. “Uit alle hoeken van de wereld komen ze naar me toe. Mensen uit bijvoorbeeld Irak, Armenië of Oekraïne, die in Nederland wonen en al dan niet de taal machtig zijn. Gelukkig kan ik dan communiceren via een vertaalprogramma of Engels met hen spreken.”Afspraak voor belastingaangifteEen jaarlijks tijdelijk onderdeel van zijn takenpakket is het invullen van de aangifte inkomstenbelasting voor niet-vermogende ouderen met AOW en een klein pensioen. Van maandag 17 tot en met donderdag 20 februari kunnen zij tussen 9 en 12 uur bellen of laten bellen met 0174-315049 voor het maken van een afspraak. Het invullen vindt dan plaats in maart en april op diverse locaties van Vitis Welzijn en bibliotheek Westland. Mensen blij maken Hans doet zijn vrijwilligerswerk met veel plezier. Er zijn weinig maandagen dat hij er niet is, en als afspraken worden afgezegd vindt hij dat “gewoon nog jammer”. “Je maakt mensen echt blij, bijvoorbeeld als ze door belastingaangiftes van voorbije jaren nog heel veel terugkrijgen. Voor de mensen die bij mij komen is dit echt heel veel geld. Dat maakt het zo leuk. En de dankbaarheid die je krijgt is soms met geen pen te beschrijven. Een mevrouw die leefde van een bijstandsuitkering bijvoorbeeld, kocht als dank een chocoladeletter voor me bij Kruidvat!” Toch ziet hij ook de schaduwzijde ervan aan zijn tafel. “Er is veel armoede. Sommigen hebben nog 2,70 euro op de bank als ze bij mij komen, en weten niet hoe ze rond moeten komen tot de dag dat hun uitkering wordt gestort. Er zijn ook mensen die in hun auto slapen. Dit zijn schrijnende gevallen, waar ik maar niet al te veel aan vraag, maar gewoon constateer dat ze er zijn.”In gesprek gaan Toch probeert Hans vaak wel het gesprek aan te gaan met de mensen tegenover zich. “Ik kijk hen aan, stel een vraag en heb dan gauw genoeg in de gaten of ze daarop in willen gaan of niet. Maar veel mensen vertellen graag hun verhaal, en laten me bijvoorbeeld ook foto’s zien. Soms ken ik hun levensgeschiedenis al voordat ik bij wijze van spreken weet waar ze voor komen. Vaak praat ik met alleenstaanden die iets ingrijpends hebben meegemaakt als een overlijden. Zij zijn blij dat ze dit dan even aan iemand kwijt kunnen. Het komt zelfs voor dat ze geen haast hebben om weg te gaan, maar om 12 uur moet ik wel stoppen omdat de werkplek dan weer door iemand anders wordt gebruikt.”Goed met cijfersZo zit er dus ook een sociale kant aan het “nuchtere” cijferwerk dat Hans verricht. Hij is goed met cijfers, zijn hele leven al geweest. “Het is het enige dat ik kan”, lacht Hans. “In 1970 ben ik begonnen op het notariskantoor van Mr. Regnery, een aristocratische Fries. Daar heb ik heel veel geleerd. Ik heb daar bijvoorbeeld veel boedelscheidingen moeten doen en heb van de kennis die ik daardoor heb opgedaan nu nog profijt. Ondertussen was ik ook aan een avondopleiding voor Belastingconsulent begonnen. In 1973 ben ik gaan werken op een accountantskantoor in Delft, dat in 1987 ook kantoor ging houden in Naaldwijk. Hier ben ik tot mijn 65-ste blijven werken. Ik was één van de laatsten die op hun 65-ste nog met pensioen konden. Maar snakken naar mijn pensioen zoals sommigen dat doen heb ik nooit gedaan. In al die veertig jaar heb ik geen dag met tegenzin gewerkt!”Blijven doenMet pensioen, maar dus nog lang niet achter de geraniums als het aan Hans ligt. “Daar heb ik geen tijd voor. Ik heb nog een hele gevulde week, waarin ik nog steeds in functie ben doordat ik nog een paar klanten heb waar ik al jaren wat voor doe. Ik wandel, tennis en ga naar de film en houd contacten. Mensen weten me te vinden. En ik wil dit vrijwilligerswerk blijven doen zolang ik kan. Ik vind het een hele nuttige invulling van de maandagochtend, waarop ik me goed voorbereid en het altijd weer verrassend vind wat er komt. Als ze me eerder aangehouden hadden, was ik er eerder mee begonnen!”
Lees het verhaal